Τα πουλιά του κόσμου διακρίνονται σε πολλά είδη.

Ένας είναι όμως ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ των πουλιών κι αυτός είναι ο ΑΕΤΌΣ

ΑΕΤΟΣ - ΒΙΤΣΙΛΑ

Ο αετός έχει μήκος σώματος, όταν κάθεται, 95 cm και άνοιγμα πτερύγων όταν πετά πάνω από 2,27 m. Έχει καστανόμαυρο χρώμα ο ενήλικας, και μερικά καλυπτήρια φτερά στους ώμους άσπρα σε σχήμα V. Σε πτήση κρατά την ουρά κλειστή και τις φτερούγες επίπεδες έτσι ώστε να παίρνει το σχήμα σταυρού. Έχει ράμφος κυρτό και νύχια γαμψά, και τα δύο με τεράστια δύναμη και σκληρότητα. Πνίγει τη λεία του ακαριαία μ’αυτά και σπάει κόκκαλα. Η τροφή του είναι πουλιά και μικρά θηλαστικά. Όταν πεινά επιτίθεται και σε μεγάλα τετράποδα, σε άλογα, γαϊδούρια, βόδια και κατσίκες. Ορμά και κάθεται στο σβέρκο του ζώου, καρφώνει τα γαμψά του νύχια στο κρέας, με τις τεράστιες φτερούγες του το χτυπά στο μέτωπο και στα μάτια, του κρύβει την ορατότητα, το κτυπά στο κρανίο με το δυνατό και κυρτό του ράμφος, με αποτέλεσμα το ζώο να τρελαίνεται από τους πόνους, να γκρεμίζεται και στο τέλος να τον τρώει. Κυνηγά λαγους οι οποίοι όταν βλέπουν τη σκιά του αετού δεν τολμούν να τρέξουν και τότε τους αρπάζει στον αέρα. Είναι τρομερός στα κοπάδια. Αποδεκατίζει τα αρνιά και τα κατσίκια. Όταν «γλυκανθεί» σ’ ένα κοπάδι γίνεται τρομερός εχθρός. Μπήγοντας τα νύχια του στο σώμα του μικρού το σηκώνει ψηλά στον αέρα και το μεταφέρει μακριά στη φωλιά του ή σε κάποιο ύψωμα, όπου το τρώει. Το βάρος του αετού είναι 7 – 10 kg. Η λεία του πρέπει να είναι ελαφρότερη από 7 kg, γιατί αλλιώς δυσκολέυεται στην αρπαγή της. Από τα περίχειλα των φαραγγιών ευκολα αρπάζει τα αρνιά. Οι βοσκοί τον θεωρούν μεγάλο εχθρό τους και τον κυνηγούν κυρίως με πολεμικά όπλα που και αυτά δεν τα φοβάται πολύ. Ο αετός κατασκευάζει στην περιφέρειά του 2 – 3 μεγάλες φωλιές ως 2 μέτρα διάμετρο, που τις χρησιμοποιεί εναλλακτικά κάθε χρόνο, ψηλά στα απάτητα βράχια. Στα τέλη του Φλεβάρη γεννά 2 – 3 αυγά, επωάζει 2 και μεγαλώνει 1 νεοσσό. Τα κλωσάει κυρίως το θηλυκό 40 – 45 μέρες. Το αρσενικό, στοργικά της κουβαλάει την τροφή. Τα μικρά φεύγουν από τη φωλιά σε ηλικία περίπου 2 μηνών. Εξαρτάται από τους γονείς τους 2 – 3 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό μαθαίνουν να κυνηγούν. Είναι μονογαμικό πουλί και ζευγαρώνει δια βίου. Δεν δέχεται στην επικράτειά του άλλο ζευγάρι. Έχει ευρύ διαιτολόγιο, δείχνει προτίμηση στα τρωκτικά. Τρέφεται επίσης με πουλιά, ερπετά, συχνά δε κλέβει τη λεία άλλων αρπακτικών. Ποτέ σχεδόν δεν τρώει ψοφίμι. Τα αετόπουλα τρέφονται στην αρχή από τους γονείς τους με τροφές που τις έχουν μαλακώσει μέσα στον πρόβολό τους. Στον πρόβολο ο αετός έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει τα φτερά και τα άλλα περιττά στοιχεία της τροφής και τα αποβάλει με εμετό. Στους νεοσσους δίνει την καλή τροφή, πάλι σαν εμετό. Όταν η λεία των αετών είναι χελώνα την ανυψώνει, τη ρίχνει, κατακερματίζεται στα βράχια και ακολούθως την καταβροχθίζει άνετα. Όταν κινδυνεύει σπάνια επιτίθεται σε άνθρωπο. Μερικές φορές, όταν τα στριφτά νύχια του, που έχουν μήκος 10 cm αγκιστρωθούν στις σάρκες μεγάλου ζώου, το οποίο δεν μπορεί να σηκώσει, τότε παγιδέυεται. Ο αετος υπάρχει σε πληθυσμό στα Λευκά Όρη και στο φαράγγι της Σαμαριάς. Χρειάζεται όμως απογραφή του πληθυσμού και προστατευτικά μέτρα. Ο αετός ζεί ως 100 χρόνια. Όταν γεράσει η μύτη του κυρτώνει τόσο πολύ που δεν μπορεί να φάει και τελικά πεθαίνει

ΣΠΙΖΑΕΤΟΣ Ο ΑΕΤΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

Ο σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) είναι ένας αετός μεσαίου μεγέθους (65 –72 cm), άνοιγμα φτερών 1,50 – 1,80 m, που στην Ευρώπη περιορίζεται στις μεσογειακές περιοχές. Η παγκόσμια εξάπλωσή του, εκτείνεται από την ΒΔ Αφρική και την Ιβηρική χερσόνησο, ανατολικά στη Β. Ινδοκίνα και στην Κίνα. Ο Σπιζαετός ζει σε χαμηλού και μεσαίου υψομέτρου ορεινές περιοχές, (ως 1.500 m) και σπανίως ψηλότερα. Απαντάται κυρίως σε θερμές βραχώδεις ορεινές περιοχές με εκτεταμένους θαμώνες, και λιγότερο συχνά σε δάση, αλλάκαι σε γυμνές πλαγιές χωρίς καθόλου βλάστηση. Κυνηγάει στα πιο πολλά είδη βιοτόπων, εκτός του κλειστού δάσους και της ερήμου και φωλιάζει σε απόκρημνα βράχια και σπάνια σε δέντρα. Το κάθε ζευγάρι φτιάχνει αρκετές φωλιές (1 - 6), η μία κοντά στην άλλη που τις χρησιμοποιεί διαδοχικά. Με τα χρόνια οι φωλιές γίνονται τεράστιες σε μέγεθος ως και 1,80 m ύψος και 2 m διάμετρο. Τα αναπαραγόμενα πουλιά παραμένουν όλο το χρόνο κοντά στην επικρατειά τους, ενώ τα νεαρά και τα ανήλικα ,τουλάχιστον στην ΝΔ Ευρώπη, διασπείρονται σε χαμηλού υψομέτρου περιοχές με μεγάλη πυκνότητα τροφής, όπου συνήθως δεν υπάρχουν ενήλικα άτομα. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά, κυρίως με κουνέλια και πέρδικες, αλλά και με λαγους, σκίουρους, τρωκτικά, περιστέρια, κορακοειδή, γλάρους και ερπετά, που τα πιάνει στο έδαφος αλλά και στον αέρα. Ο Σπιζαετός κατατάσσεται στα όχι παγκοσμίως απειλούμενα είδη, ενώ το BirdLife International τον έχει κατατάξει τα απειλούμενα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα έχει καταταχθεί στα Τρωτά στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο. Είναι είδος σπάνιο, με ακανόνιστη κατανομή στη Μεσόγειο. Ο πληθυσμός του στην Ευρώπη, που υπολογίζεται σε λιγότερο από 1.000 ζευγάρια, έχει υποστεί δραστική μείωση. Ειδικότερα για τη δεκαετία 1980-90, η μείωση έχει υπολογιστεί σε 25% στην Ισπανία, όπου και βρίσκεται το 75% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού. Οι βασικότερες απειλές που αντιμετωπίζει ο Σπιζαετός με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του πληθυσμου και της κατανομής του, είναι το κυνήγι, η πρόσκρουση σε ηλεκτροφόρα καλώδια των νεοσών Σπιζατών, η εξάπλωση της ανθρώπινης παρουσίας καθώς και η μείωση της τροφής του. Μια από τις σημαντικότερες όμως απειλές που αντιμετωπίζει ο Σπιζαετός είναι η αλλαγή των χρήσεων γης και η εγκατάλειψη των παραδοσιακών αγροτικών εκμεταλεύσεων, που έχει αποσταθεροποιήσει την παλιά ισορροπία του Μεσογειακού τοπίου (Μωσαϊκό βιοτόπων) είτε μέσω μιας φυσικής αναδάσωσης, είτε μέσω νέων αγροτικών πρακτικών. Ετσι μειώνεται η βιοποικιλότητα και ως εκ τούτου η λεία του Σπιζαετού.

Ο πληθυσμός του Σπιζαετού στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΟΕ από την αναθεώρηση των ΣΠΠΕ, υπολογίζεται σε 85 - 105 ζευγάρια. Πάνω από το 50% ζει στα νησιά και στην Κρήτη (γεγονός που αποτελεί μια ιδιαιτερότητα της Ελλάδας σε σχέση με τη Δ. Ευρώπη), ενώ τα υπόλοιπα κατανέμονται στο μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής χώρας και συγκεκριμένα στην παράκτια μεσογειακή ζώνη. Υπάρχουν ενδείξεις μικρής μείωσης (πιθανώς τοπικής εξαφάνισης) αλλά η κατανομή του Σπιζαετού στην Ελλάδα φαίνεται να παραμένει σταθερή εκτός της Β. και Κ. ηπειρωτικής Ελλάδας όπου μειώνεται.

Οι κυριότερες γνωστές απειλές που αντιμετωπίζει το είδος στη χώρα μας είναι το κυνήγι, η καταστροφή των βιοτόπων του (λατομεία, κατασκευή κατοικιών κλπ) η ενόχληση στις θέσεις φωλιάσματος (αύξηση τουρισμού), η διάνοιξη δρόμων που κάνει προσιτούς στους λαθροθήρες τους βιότοπους του είδους και πιθανώς η έλλειψη τροφής σε ορισμένα μέρη. Σε αρκετές εξάλλου περιοχές ο Σπιζαετός θεωρείται – αδικαιλόγητα – από τους βοσκούς απειλή για τα νεογέννητα αρνάκια και για αυτό τον κυνηγούν.

Για την καλύτερη γνώση της κατάστασης και των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι Σπιζαετοί στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνεται τακτική απογραφή, καιο παρακολούθηση του πληθυσμού του ώστε να προλαμβάνονται πιθανές καταστροφικές ενέργειες κοντά στις θέσεις φωλιάσματος. Επίσης θα πρέπει να γίνουν μελέτες της οικολογίας του, και να διερευνηθούν οι ιδιαιτερότητες του νησιώτικου πληθυσμού του. Με τη γνώση που θα αποκτηθεί θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε προσεκτική προστασία ανά περιοχή και ενημέρωση των κατοίκων και των κυνηγών των περιοχών που ζει.

ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ ΠΤΗΝΑ

ΒΑΣΙΛΑΕΤΟΣ

Ο πληθυσμός του διεθνώς είναι 900 ζευγάρια. Στην Ελλάδα ενώ τον θεωρούσαμε εξαφανισμένο από το 1994, με το θάνατο του τελευταίου ζευγαριού στη Δαδιά, ανακαλύφθηκε σε περιοχή των βορείων συνόρων ένα ζευγάρι.

ΜΑΥΡΟΓΥΠΑΣ

Ενα ακόμα πετυχημένο πρόγραμμα της WWF στο δάσος της Δαδιάς Εβρου, όπου ο πληθυσμός του αυξήθηκε σημαντικά.

ΧΡΥΣΑΕΤΟΣ, Ο Αρχοντας των Βουνών.

Είναι ο αετός των βουνών της πατρίδος μας. Αλλοτε τον συναντούσες σε όλη την Ελλάδα ενώ σήμερα δεν υπάρχουν πάνω από 180 ζευγάρια. Ο συνολικός πληθυσμός της Ευρώπης δεν είναι μεγαλύτερος από 5.600 αναπαραγωγικά ζευγάρια

ΘΑΛΑΣΣΑΕΤΟΣ

Με πληθυσμό 3 – 4 ζευγάρια σε Εβρο και Κιρκίνη. Η σωτηρία και ενός μόνο ατόμου είναι πολύ σημαντική.

ΓΥΠΑΕΤΟΣ Ο Ερημίτης των Ορέων.

Το πραγματικό του χρώμα στο κάτω μέρος του σώματός του είναι λευκό. Αυτό ανακαλύφθηκε από τυχαία και σπάνια παρατήρηση του πτηνού να χρωματίζεται ενώ τριβόταν σε πέτρωμα.

Στη Ρόδο τον ονομάζουν Χαλιναρά γιατί τυα μουστάκια του θυμίζουν χαλινάρια.

Στην Ηπειρωτική Ελλάδα έχουν μείνει δυο επικράτιες στο όρος Τζένα και Ν. Πίνδο χωρίς μέλλον. Στην Κρήτη είναι καλύτερα τα πράγματα, υπάρχουν 10 επικράτιες με ζευγάρια. Ποτέ όμως αυτά τα στοιχεία δεν πρέπει να τα θεωρούμε δεδομένα γιατί η εξαφάνιση του είδους από μια επικράτια μπορεί να γίνει κάθε ώρα και στιγμή.

ΚΟΚΚΑΛΑΣ

Το μοναδικό πλάσμα στον κόσμο που τρέφεται σε ποσοστό 70 - 90% με κόκκαλαπου τα μεγαλύτερα τα σπάει σε βραχώδεις πλαγιές «τις σπάστρες».

Επιμέλεια Εργασίας: